صاحل الامر

​چطور زيارت كربلا از حج هم با فضيلت تر است؟!

با مشاهده روايات فراواني كه در رابطه با فضيلت زيارت كربلا و برتري آن بر حج و عمره وارد شده است،اين سوال به ذهن انسان خطور مي كند كه چگونه مي توان پذيرفت که فضيلت زيارت سيد الشهداء ( عليه السلام ) بيشتر از زيارت خانه خداست؟

براي يافتن پاسخي مناسب براي اين سوال بجا چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد:

اولاً با تأمل در متن احاديث ياد شده، مشخص مي شود که عدد در آنها، مفهوم عددي ندارد؛ بلکه مقصود از آن، کثرت است. به همين جهت، در شماري از اين احاديث وقتي راوي از برتري زيارت امام حسين ( عليه السلام ) برحج، شگفت زده مي شود، امام ( عليه السلام ) برتعداد آن مي افزايد.

بنابراين، مقصود در همه اين روايات، آن است که فضيلت زيارت امام حسين( عليه السلام ) بسي بيشتر از فضيلت حج وعمره است.

ثانياً اين گونه ارزش گذاري در روايات اهل بيت ( عليه السلام ) به زيارت امام حسين ( عليه السلام ) اختصاص ندارد، بلکه موارد متعددي يافت مي شود که عملي يک هزار برابر حج، بلکه بيشتر از آن ارزيابي شده است؛ مانند: برآوردن حاجت مؤمن، که برتر از يکهزار حجّ پذيرفته ، شمرده شده است. امام صادق ( عليه السلام ) مي فرمايد: «قضاء حاجة المؤمن افضل من ألف حجّة متقبّلة بمناسکها، وعتق ألف رقبة لوجه الله؛ برآوردن حاجت مؤمن، برتر از هزار حجّ پذيرفته شده وآزاد کردن هزار بنده در راه خداست». (1)

و يا رد کردن و خودداری از تصرف مال حرام، که معادل هفتاد هزار حج پذيرفته است. پيامبر خدا( صلي الله عليه و آله و سلم ) مي فرمايد: «لرد دانق من حرام يعدل عند الله سبحانه سبعين ألف حجّة مبرورة؛ هرآينه، رد کردن يک دانگ( يک ششم ) درهم حرام، نزد خدا برابر با هفتاد هزار حج پذيرفته است». (2)

همچنين برخي از احاديث، تصريح مي کنند که زيارت امام رضا( عليه السلام )، معادل گزاردن يک ميليون حج است .

محمد بن ابي نصر بِزَنطي مي گويد که در نوشته اي از امام رضا ( عليه السلام ) خواندم:

أبلغ شيعتَي أنَّ زيارَتي تَعدِلُ عِندَالله - عز وجل- ألفَ حَجَّةٍ وألفَ عُمرَةٍ مُتقَبَّلةٍ کلّها؛

به شيعيان من برسان که زيارت من نزدخدا، برابر با يک هزار حج وعمره پذيرفته است.

او مي گويد: اين موضوع را با امام جواد ( عليه السلام ) درميان گذاشتم که چگونه مي شود که زيارت آن امام ( عليه السلام )، برابر با يک هزار حج باشد؟ امام جواد ( عليه السلام ) پاسخ داد:

إي وَالله! وألفُ ألفِ حَجَّةٍ لِمَن يَزوُرهُ عارفاً بِحِّقهِ؛ (3)

آري، به خدا! وبرابر با يک ميليون حج است، براي کسي که او را از سر معرفت، زيارت کند.

با توجه به مجموع روایات رسیده در باب فضیلت زیارت امام حسین(علیه السلام) و برتری آن با حج،می توان گفت علاوه بر اینکه احتمال مفهوم عددی داشتن این احادیث بعدی نداشته و محذوری به دنبال ندارد،می توان زیارت امام حسین(علیه السلام) را با حج واجب هم مقایسه کرد به اینصورت که هرچند زیارت جایگزین حج واجب نمی شود،ولی بعدی ندارد که ثوابش بیشتر از حج واجب هم باشد.در بین اعمال دیگر هم مواردی داریم که مستحب ثوابش از واجب بیشتر است و نمونه روشن آن سلام و جواب سلام است،که طبق روایات ثواب سلام کردن با اینکه مستحب است از ثواب جواب سلام که واجب است،بیشتر می باشد.

امام على عليه السلام می فرمایند:

اَلسَّلامُ سَبعونَ حَسَنَةً تِسعَةٌ وَ سِتّونَ لِلمُبتَدى وَ واحِدَةٌ لِلرّادِّ : سلام هفتاد ثواب دارد كه شصت و نه تاى آن براى سلام كننده است و يكى براى جواب دهنده.(4)

ب:توجّه دادن به امور سرنوشت ساز اجتماعي

دومين نکته در فهم احاديث ياد شده، اين است که مقصود از آنها، کاستن از اهمّيت حج به مفهوم حقيقي آن نيست؛ زيرا اگر حج اهمّيت نداشته باشد، معيار قرار گرفتن آن براي ارزيابي ارزش هاي ديگر، بي معناست، به بيان روشن تر، از آن جا که ارزش واهمّيت حج وشهادت در راه خدا، براي همه مسلمانان، روشن وبديهي است ، پيشوايان اسلام، براي توجّه دادن مسلمانان به ارزش شماري از کارهايي که نقش اساسي درسازندگي جامعه دارند، حج وشهادت را معيار ارزيابي آنها قرار داده اند و به کساني که در کنار انجام دادن وظايف وجوبي خود به انجام دادن اين گونه امور اجتماعي بپردازند، بشارت داده اند که خداوند، از فضل خود، پاداشي که قابل مقايسه با پاداش انجام دادن وظايف وجوبي نيست، به آنان عنايت مي فرمايد.

ج: توجه دادن به حقيقت حج

مهم ترين نکته در رواياتي که زيارت امام حسين ( عليه السلام ) را برتر از حج معرّفي کرده اند، توجه دادن مسلمانان به روح حج وحقيقت آن است.

روح همه عبادت ها - که حج، جامع ترين آنهاست -، حاکميت نظام مبتني برتوحيد به رهبري امام عادل درجامعه است؛ زيرا تنها درسايه اين نظام است که ارزش هاي الهي، امکان تحقّق و بالندگي پيدا مي نمايند .