صاحل الامر

​همراه با قرآن 

آیه 121 سوره اعراف

قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِينَ

گفتند: [از روی حقیقت] به پروردگار جهانیان ایمان آوردیم،

ترجمه (مکارم شیرازی)

گفتند: ما ایمان آوردیم به خدای عالمیان،

تفسیر نور (محسن قرائتی)

قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ «121»

(ساحران) گفتند: به پروردگار جهانيان ايمان آورديم.

رَبِّ مُوسى‌ وَ هارُونَ «122»

(همان) پروردگار موسى و هارون.

نکته ها

جادوگرانى كه براى رسوا ساختن حضرت موسى و كسب مال و مقام نزد فرعون به صحنه آمده بودند، با ديدن معجزه‌ى موسى عليه السلام، ايمان آورده و آن را اعلام و به اصول توحيد، نبوّت و معاد اقرار كردند؛ توحيد و نبوّت را با جملات‌ «آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ، رَبِّ مُوسى‌ وَ هارُونَ» و ايمان به معاد را در آيه 125 با جمله‌ى‌ «إِلى‌ رَبِّنا مُنْقَلِبُونَ» اعلام داشتند. در واقع فرعون با فراهم آوردن جادوگران، سبب شد كه آنان يكجا به موسى ايمان آورند. آرى،

«1». اعراف، 113.

جلد 3 - صفحه 141

عدو شود سبب خير، اگر خدا خواهد.

ساحران، موسى و هارون عليهما السلام را در كنار هم ذكر كردند و گفتند: «رَبِّ مُوسى‌ وَ هارُونَ»، زيرا هارون نيز در كنار موسى در ارشاد آنان نقش داشته است و يا اگر مى‌گفتند: «رَبِّ مُوسى‌»، احتمال سوء استفاده فرعونيان داده مى‌شد، كه بگويند ربّ موسى، فرعون است، چون او سالها در خانه‌ى فرعون و تحت تربيت او بود تا بزرگ شد، چنانكه خود فرعون به موسى عليه السلام گفت: آيا ما تو را در كودكى تربيت نكرديم؟ «أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً» «1» لذا ساحران اين توطئه را نقش بر آب كردند و گفتند: «رَبِّ مُوسى‌ وَ هارُونَ»

حضرت على عليه السلام فرمود: «كُن لما لا ترجو أرجى منك لما تَرجو»، به آن چيز كه اميد ندارى، اميدوارتر باش تا به چيزى كه اميدى در آن هست. چنانكه موسى عليه السلام حركت كرد تا براى خانواده‌اش آتش بياورد، امّا با مقام رسالت برگشت، ملكه‌ى سبأ براى ديدن حضرت سليمان عليه السلام از شهر خارج شد، امّا مؤمن برگشت، ساحران براى رسيدن به پست و مقام به دربار فرعون آمدند، امّا با ايمان و مؤمن بازگشتند. «2»

پیام ها

1- ساحران، قبل از مبارزه، محتواى دعوت موسى را شنيده بودند و لذا پس از ديدن معجزه‌ى آن حضرت، به همان شنيده‌ها اقرار كردند. «قالُوا آمَنَّا»

2- انسان، انعطاف‌پذير و آزاد است و مى‌تواند پس از فهميدن حقّ، عقيده و فكر خود را تغيير دهد. «قالُوا آمَنَّا»

3- توبه‌ى انحراف فكرى و شرك، ايمان است. «آمَنَّا»

4- ساحران، تفاوت معجزه و جادو را بهتر از ديگران فهميدند و لذا خيلى سريع ايمان آوردند. «آمَنَّا»

5- گاهى ايمان نياوردن مردم به دليل ناشناخته بودن حقّ است، همين كه حقّ روشن شد، گروهى ايمان مى‌آورند. «آمَنَّا»

«1». شعراء، 18.

«2». تفسير اثنى‌عشرى، تحف‌العقول، ص 208.

جلد 3 - صفحه 142

6- جلوى سوءاستفاده را بايد گرفت. براى اينكه فرعون نگويد: من همان‌ «بِرَبِّ الْعالَمِينَ» هستم، ساحران گفتند: «رَبِّ مُوسى‌ وَ هارُونَ»

7- در خالقيّت خداوند بحثى نيست، نزاع بر سر ربوبيّت خدا و تدبير جهان به دست اوست. «بِرَبِّ الْعالَمِينَ‌ رَبِّ مُوسى‌ وَ هارُونَ»

منابع

تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم

اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌

تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول

تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم

برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش

تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌

موسسه اهل‌البیت (ع)