صاحل الامر

​همراه با قرآن 

آیه 8 سوره عنکبوت

وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا ۖ وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۚ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

ترجمه (مکارم شیرازی)

و ما به آدمی سفارش کردیم که در حق پدر و مادر خود نیکی کند، و اگر آنها (خود مشرک باشند و) کوشند تا تو به من (که خدای یگانه‌ام) از روی جهل و نادانی شرک آوری هرگز اطاعت امر آنها مکن، که رجوع شما به سوی من است و من شما را به پاداش هر عمل که به جای آورده‌اید آگاه می‌گردانم.

معانی کلمات آیه

وصينا: وصى: متصل كردن و متصل شدن. توصيه: سفارش و دستور.«وصينا»: سفارش كرديم و دستور داديم. طبرسى رحمه اللَّه فرمايد: وصئ، ايصا امر و عهد همه به يك معنى مى‏‌باشند.[۱]

نزول

«شیخ طوسى» گویند: این آیه درباره سعد بن ابى وقاص نازل شده است زیرا وقتى که سعد مهاجرت نمود، مادرش سوگند یاد کرد که از آفتاب زیرا سایه نرود تا این که سعد از دین محمد برگردد سپس این آیه نازل گردید.[۲]

تفسیر نور (محسن قرائتی)

وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حُسْناً وَ إِنْ جاهَداكَ لِتُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «8»

و به انسان سفارش كرديم كه به پدر و مادر خود نيكى كند، و اگر آن دو كوشيدند تا چيزى را كه بدان علم ندارى شريك من سازى، از ايشان اطاعت مكن، سرانجامِ شما به سوى من است، پس شما را از (حقيقت) آنچه انجام مى‌داديد آگاه خواهم ساخت.

جلد 7 - صفحه 116

پیام ها

1- نيكى به والدين يك امر انسانى است، نه فقط ايمانى. «وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ»

2- احسان و نيكى به والدين، بدون قيد و شرط است. «حُسْناً» (شرطِ نژادى، سِنّى، منطقه‌اى، علمى، اجتماعى، سياسى، اقتصادى و ايمانى ندارد، حتّى اگر كافر و مشرك باشند، بايد احسان كرد.)

3- والدين منحرف براى انحراف فرزندان، كوشش مى‌كنند. «جاهَداكَ»

4- از احترامِ ديگران، سوء استفاده نكنيم. (والدين نبايد به خاطر احترام‌گزارى فرزندانشان، آنان را به شرك دعوت كنند.) «وَ إِنْ جاهَداكَ»

5- فرزندان، بايد قدرت انتخاب تفكّر صحيح را داشته باشند. جاهَداكَ لِتُشْرِكَ بِي‌ …

فَلا تُطِعْهُما

6- شرك، برهان و استدلال علمى ندارد. «ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»

7- در مسأله توحيد وشرك، با هيچ كس كنار نياييم و سازش نكنيم. «فَلا تُطِعْهُما»

8- احسان به والدين، مطلق و هميشگى است؛ امّا اطاعت از والدين، مشروط به آن است كه انسان را از خدا دور نكنند. «فَلا تُطِعْهُما»

9- ايمان به معاد، ضامن اجراى توصيه‌هاى الهى است. وَصَّيْنَا … إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ‌

10- خداوند به همه‌ى كارهاى انسان آگاه است. «فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»

پانویس

 تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی،ج‏8، ص: 104

 در صحیح مسلم و صحیح ترمذى و دیگران از علماء عامه از سعد بن ابى وقّاص روایت شده که گفت: مادرم به من گفت: آیا خداوند امر به نیکوئى نکرده است؟ قسم به خداوند که نه می‌خورم و نه مى آشامم تا این که بمیرم و یا این که تو به محمد کافر شوى سپس این آیه نازل گردید.

منابع

تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم

اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌

تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول

تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم

برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش

تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌

محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.

موسسه اهل‌البیت (ع)