عمومی
همراه با قرآن
آیه 30 سوره شوری
وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ
ترجمه (مکارم شیرازی)
و آنچه از رنج و مصائب به شما میرسد همه از دست (اعمال زشت) خود شماست در صورتی که خدا بسیاری از اعمال بد را عفو میکند.
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ «30»
و آنچه از مصيبت به شما رسد پس به خاطر دست آورد خودتان است و
جلد 8 - صفحه 405
او از بسيارى (گناهانتان) در مىگذرد.
وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ «31»
و شما نمى توانيد (خدا) را در زمين به عجز آوريد (و از سلطه او خارج شويد) و براى شما از غير خداوند هيچ سرپرست و ياورى نيست.
نکته ها
سؤال: اگر مصيبتها به خاطر عملكرد خود ماست، پس مصائب اولياى خداوند چه توجيهى دارد؟
پاسخ: برنامهها و سنّتهاى الهى متعدّد است، يكى از سنّتها چشاندن مزه تلخ عملكرد به انسان گناهكار است كه در اين آيه آمده است ولى يكى ديگر از سنّتهاى الهى رشد مردم در لابلاى حوادث و آزمايشهاى پى در پى است. لذا حوادث تلخ كه براى معصومين رخ مىدهد براى رشد معنوى و دريافت درجه و الگو بودن آنان براى ديگران است. در حديث مىخوانيم: «البلاء للظالم ادب و للمؤمن امتحان و للاولياء درجه» «1» حوادث تلخ براى ظالم وسيله ادب و براى مؤمن وسيله آزمايش و براى اولياى الهى وسيله قرب بيشتر است.
مشابه اين آيه، آيه 41 سوره روم است كه مىفرمايد: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ» به خاطر عملكرد مردم، در دريا و خشكى فساد پديد آمد كه گوشهاى از عملكردشان را بچشند.
پیام ها
1- ميان رفتار انسان و حوادث تلخ و شيرين زندگى رابطه است. ما أَصابَكُمْ … فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ
2- مشكلات انسان، تنها عكسالعمل بخشى از خلافهاى اوست، نه تمام آن.
زيرا خداوند از بسيارى خطاهاى انسان در مىگذرد. «وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ»
«1». بحار، ج 80، ص 189.
جلد 8 - صفحه 406
3- مصيبتها جنبه هشدارى دارد و اگر انتقامى بود عفو در كار نبود. «وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ»
4- دود جنايات بشر به چشم خودش مىرود و به خداوند ضربهاى نمىزند. «وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ»
5- انسانها نمىتوانند همه عوامل را تحت سلطه خود بگيرند و از آثار گناهانشان بگريزند. «وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ»
6- انگيزه بسيارى خلافها بدست آوردن ياور و حامى است، در حالى كه ياور حقيقى خداست. «وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ»
منابع
تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم