صاحل الامر

​📌رویکرد تاریخی قرآن برای تعلیم و تربیت دینی

💠 خطرناک بودن بی‌توجهی به ابعاد اجتماعی دین

💠 مهمترین قسم قرآن

💠 ترک زندگی اجتماعی، نتیجۀ تأکید زیاد بر اعتقادات

خطرناک بودن بی‌توجهی به ابعاد اجتماعی دین

چه اشکالی دارد یک دیندار به خودسازی بپردازند و دنبال جامعه‌سازی نباشد و به ابعاد اجتماعی دین توجه نکند؟! این نگاه نه‌تنها غلط بلکه خطرناک است. کسانی‌که دینداری -اخلاق و معنویت و …- را فردی می‌دانند، کم‌کم در جامعه به قدرت و تأثیرگذاری بالایی می‌رسند که در لحظات حساس ممکن است ضربات جبران‌ناپذیری به دین و جامعه وارد کنند.

تجربۀ تاریخی نشان می‌دهد رواج دینداری فردی، حداکثرِ دشمنی را ایجاد می‌کند. مهم‌ترین مظلومیت‌های ائمۀ هدی(ع) به‌خاطر این مسأله بود. کسانی که با دین فردی تعلیم و تربیت می‌شوند خطرناکند، چون بعداً می‌توانند در مقابل دستورات اجتماعی و سیاسی امام زمان(عج) هم مقاومت کنند. آنها وقتی می‌بینند حضرت چند نفر را کشته است، می‌گویند ایشان پسر پیغمبر نیست؛ چون تند برخورد می‌کند. در دین فردی، کشتن ظالمین هم بی‌رحمی است. کسی که نگاه کلان اجتماعی ندارد، ممکن است روزی امام زمان(عج) را هم نفی ‌کند.

مهمترین قسم قرآن

بیشتر آیات قرآن، اجتماعی‌ هستند و قرآن بیشتر از اینکه کتاب اخلاق، عقاید و احکام فردی باشد، یک کتاب اجتماعی است. مباحث اجتماعی به گفتگوی بیشتری نیاز دارد و به بصیرت افراد خیلی وابسته است، مباحث اجتماعی سَیّال است و داوری در آن بسیار سخت است. اصلاً مباحث اجتماعی «امام» می‌خواهد؛ چون ادارۀ جامعه، تحلیل وضعیت جامعه و تکلیفِ اجتماعی، پیچیدگی‌های زیادی دارد.

مهمترین قسم قرآن دربارۀ اختلافات اجتماعی است. خداوند به خودش قسم می‌خورد کسانی که در اختلافاتشان، از قضاوت پیامبر(ص) در دلشان احساس ناراحتى كنند، ایمان ندارند: «فَلا وَ رَبِّكَ لا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيما شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْلِيماً» (نساء،۶۵) 

سخت‌ترین قسمت‌ پذیرش دین، مسائل اجتماعی است، خصوصاً اگر آدم‌ها دچار بیماری دینداری فردی باشند. عده‌ای از چنین مسلمینی شمشیر کشیدند و می‌خواستند امیرالمؤمنین(ع) را بکشند؛ چون فقط قرآن می‌خواندند؛ آن هم بدون تفسیر، به همین خاطر آگاهی اجتماعی کافی نداشتند. وقتی معاویه قرآن را بر نیزه کرد، آنها به روی امیرالمؤمنین(ع) شمشیر کشیدند و گفتند نباید به قرآن بی‌احترامی کنید.

ترک زندگی اجتماعی، نتیجۀ تأکید زیاد بر اعتقادات

داعشی‌ها تربیت اعتقادی فردی داشتند، نه تربیت اجتماعیِ دین. اگر داعشی‌ها تحلیل سیاسی داشتند می‌فهمیدند دارند اشتباه می‌کنند. باید به دین و قرآن، نگاه اجتماعی و تاریخی پیدا کنیم. قرآن با تاریخ اقوام و جوامع کار دارد.

مرحوم شاه‌آبادی استاد عرفان حضرت امام(ره) می‌فرماید مشکل اول شیعه، غرور به‌خاطر حقانیت اعتقاداتش است. اثر این غرور، ترک امر به معروف و نهی از منکر و ترک زندگی اجتماعی مؤمنانۀ و مواساتی است. دین نیامده فقط عقیدۀ انسان را نسبت به خدا، نبوت و امامت درست کند؛ پس مسئولیت اجتماعی‌ انسان چه می‌شود؟!
👤Panahian

🚩 حسینیۀ ام‌ابیها(س) - ۱۴۰۳.۰۴.۲۵