صاحل الامر

​📌📌رویکرد تاریخی قرآن برای تعلیم و تربیت دینی، ادامه مباحث قبل

💠 جدا نبودن عبادت از سیاست و مصالح اجتماعی در اسلام

💠 قدرت و تأثیر جامعه بر فرد، علت اهتمام اسلام به شأن اجتماع

💠 ایجاد محیط سالم، شرط ساختن و تربیت انسان 

جدا نبودن عبادت از سیاست و مصالح اجتماعی در اسلام

امام خمینی(ره) می‌فرمودند: «این قرآن را وقتی که به عین تدبیر مشاهده بکنید،‌‎ ‌‏می‌بینید که مسئله، مسئلۀ این نیست که دعوت برای این بوده است که مردم توی خانه‏ بنشینند و ذکر بگویند و با خدا خلوت کنند. او بوده است، لکن انحصار نبوده است.‌‎ ‌‏مسئله، مسئلۀ دعوت به اجتماع، دعوت به سیاست، دعوت به مملکت‌داری، و درعین‌‎حال که همۀ اینها عبادات است، عبادات جدای از سیاست و مصالح اجتماعی نبوده‏ است. در اسلام تمام کارهایی که دعوت به آن شده است جنبه عبادی دارد. حتی در‌‎ ‌‏کارخانه‌ها کار کردن، در کشاورزی کشاورزی کردن و در مدارس تعلیم و تربیت کردن،‌‎ ‌‏همۀشان مصالح اسلامی است و جنبۀ عبادی دارد.» (صحیفۀ امام، ج۱۸، ص۴۲۲؛ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۶۳).

قدرت و تأثیر جامعه بر فرد، علت اهتمام اسلام به شأن اجتماع

علامۀ طباطبایی(ره) معتقد است: «و همين معنا ملاك اهتمام اسلام به شأن اجتماع است، اهتمامى كه تا كنون نديده و ابداً نيز نخواهيم ديد كه نظيرش در يكى از اديان و در يكى از سنن ملت‏هاى متمدن يافت شود. علت اين شدت اهتمام هم روشن است، براى اينكه وقتى تربيت و رشد اخلاق و غرائز در يك فرد انسان كه ريشه و مبدأ تشكيل اجتماع است مؤثر واقع مى‏شود كه جو جامعه با آن تربيت معارضه نكند و گرنه از آنجايى كه گفتيم قدرت نيروى جامعه، فرد را در خود مستهلك مى‏كند، اگر اخلاق و غرائز جامعه با اين تربيت ضديت كند يا تربيت ما اصلاً مؤثر واقع نمى‏شود و يا آن قدر ناچيز است كه قابل قياس و اندازه‌گيرى نيست. به همين جهت است كه اسلام مهم‏ترين احكام و شرايع خود از قبيل حج و جهاد و نماز و انفاق را و خلاصه تقواى دينى را براساس اجتماع قرار داد و علاوه بر اينكه قواى حكومت اسلامى را حافظ و مراقب تمامى شعائر دينى و حدود آن كرده و علاوه بر اينكه فريضه دعوت به خير و امر به معروف و نهى از تمامى منكرات را بر عموم واجب نموده، براى حفظ وحدت اجتماعى هدف مشتركى براى جامعه اعلام نموده، و معلوم است كه كل جامعه هيچ‌وقت بى‌نياز از هدف مشترك نيست‏.» (المیزان، ج۴، ص۱۵۴).

ایجاد محیط سالم، شرط ساختن و تربیت انسان

مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «آیا انبیاء مثل زاهدان و عارفان عالَم نشستند در خانقاهِ خودشان تا مردم بیایند، حال معنوی آنها را ببینند و با آنها هم‌عقیده شوند و همراه و همگام بشوند؟ آیا انبیا مثل فلاسفۀ عالَم مدرسه باز کردند، تابلو زدند، دعوت هم کردند؛ هرکه می‌خواهد از ما یاد بگیرد، بیاید اینجا پیش ما حرف یاد بگیرد، این‌جوری بودند؟ یا نه، انبیا معتقد به تربیت فردی نیستند، انبیا معتقد به دانه‌‌دانه انسان‌سازی نیستند، انبیا معتقد به کارهای اتو کشیده و نظیف نیستند؛ که خیال کنی مثل سقراط و افلاطون، می‌نشست ابراهیم خلیل الرحمان یا موسی یا عیسی یا پیغمبر ما در مدرسه، مردم می‌رفتند از او استفاده می‌کردند، این‌جوری نیستند؛ و البته اولیا مثل انبیا؛ که امام صادق(ع) ما هم، آن‌جوری است. خطاست اگر کسی خیال کند که امام صادق(ع) می‌نشست روی منبر، چهارهزار شاگرد پای منبرش می‌نشستند؛ … انبیا می‌گویند برای ساختن انسان باید محیط متناسب، محیط سالم، محیطی که بتواند او را در خود بپروراند، تربیت کرد و بس.» (طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن، ص۳۸۵).

 نبودن عبادت از سیاست و مصالح اجتماعی در اسلام

امام خمینی(ره) می‌فرمودند: «این قرآن را وقتی که به عین تدبیر مشاهده بکنید،‌‎ ‌‏می‌بینید که مسئله، مسئلۀ این نیست که دعوت برای این بوده است که مردم توی خانه‏ بنشینند و ذکر بگویند و با خدا خلوت کنند. او بوده است، لکن انحصار نبوده است.‌‎ ‌‏مسئله، مسئلۀ دعوت به اجتماع، دعوت به سیاست، دعوت به مملکت‌داری، و درعین‌‎حال که همۀ اینها عبادات است، عبادات جدای از سیاست و مصالح اجتماعی نبوده‏ است. در اسلام تمام کارهایی که دعوت به آن شده است جنبه عبادی دارد. حتی در‌‎ ‌‏کارخانه‌ها کار کردن، در کشاورزی کشاورزی کردن و در مدارس تعلیم و تربیت کردن،‌‎ ‌‏همۀشان مصالح اسلامی است و جنبۀ عبادی دارد.» (صحیفۀ امام، ج۱۸، ص۴۲۲؛ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۶۳).

قدرت و تأثیر جامعه بر فرد، علت اهتمام اسلام به شأن اجتماع

علامۀ طباطبایی(ره) معتقد است: «و همين معنا ملاك اهتمام اسلام به شأن اجتماع است، اهتمامى كه تا كنون نديده و ابداً نيز نخواهيم ديد كه نظيرش در يكى از اديان و در يكى از سنن ملت‏هاى متمدن يافت شود. علت اين شدت اهتمام هم روشن است، براى اينكه وقتى تربيت و رشد اخلاق و غرائز در يك فرد انسان كه ريشه و مبدأ تشكيل اجتماع است مؤثر واقع مى‏شود كه جو جامعه با آن تربيت معارضه نكند و گرنه از آنجايى كه گفتيم قدرت نيروى جامعه، فرد را در خود مستهلك مى‏كند، اگر اخلاق و غرائز جامعه با اين تربيت ضديت كند يا تربيت ما اصلاً مؤثر واقع نمى‏شود و يا آن قدر ناچيز است كه قابل قياس و اندازه‌گيرى نيست. به همين جهت است كه اسلام مهم‏ترين احكام و شرايع خود از قبيل حج و جهاد و نماز و انفاق را و خلاصه تقواى دينى را براساس اجتماع قرار داد و علاوه بر اينكه قواى حكومت اسلامى را حافظ و مراقب تمامى شعائر دينى و حدود آن كرده و علاوه بر اينكه فريضه دعوت به خير و امر به معروف و نهى از تمامى منكرات را بر عموم واجب نموده، براى حفظ وحدت اجتماعى هدف مشتركى براى جامعه اعلام نموده، و معلوم است كه كل جامعه هيچ‌وقت بى‌نياز از هدف مشترك نيست‏.» (المیزان، ج۴، ص۱۵۴).

ایجاد محیط سالم، شرط ساختن و تربیت انسان

مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «آیا انبیاء مثل زاهدان و عارفان عالَم نشستند در خانقاهِ خودشان تا مردم بیایند، حال معنوی آنها را ببینند و با آنها هم‌عقیده شوند و همراه و همگام بشوند؟ آیا انبیا مثل فلاسفۀ عالَم مدرسه باز کردند، تابلو زدند، دعوت هم کردند؛ هرکه می‌خواهد از ما یاد بگیرد، بیاید اینجا پیش ما حرف یاد بگیرد، این‌جوری بودند؟ یا نه، انبیا معتقد به تربیت فردی نیستند، انبیا معتقد به دانه‌‌دانه انسان‌سازی نیستند، انبیا معتقد به کارهای اتو کشیده و نظیف نیستند؛ که خیال کنی مثل سقراط و افلاطون، می‌نشست ابراهیم خلیل الرحمان یا موسی یا عیسی یا پیغمبر ما در مدرسه، مردم می‌رفتند از او استفاده می‌کردند، این‌جوری نیستند؛ و البته اولیا مثل انبیا؛ که امام صادق(ع) ما هم، آن‌جوری است. خطاست اگر کسی خیال کند که امام صادق(ع) می‌نشست روی منبر، چهارهزار شاگرد پای منبرش می‌نشستند؛ … انبیا می‌گویند برای ساختن انسان باید محیط متناسب، محیط سالم، محیطی که بتواند او را در خود بپروراند، تربیت کرد و بس.» (طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن، ص۳۸۵).

👤Panahian

🚩 حسینیۀ ام‌ابیها(س) - ۱۴۰۳.۰۴.۲۳‌