عمومی
آیه 42 سوره نجم
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الْمُنْتَهَىٰ
ترجمه فارسی
و اینکه کار خلق عالم به سوی خدا منتهی می‌شود.
معانی کلمات آیه
منتهى: نهايت و آخر، در اقرب الموارد گويد: «المنتهى: النهاية» طبرسى فرموده: منتهى و آخر يكى است. انتهاء: رسيدن به آخر.[۱]
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ أَنَّ إِلى رَبِّكَ الْمُنْتَهى «42» وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى «43» وَ أَنَّهُ هُوَ أَماتَ وَ أَحْيا «44»
و پايان و بازگشت همگان به سوى پروردگار توست. و اوست كه به خنداند و بگرياند. و اوست كه به ميراند و زنده كند.
نکته ها
گرچه كارهاى الهى، با واسطه است ولى در حقيقت، همه كاره خود اوست. تكرار ضمير «هُوَ»، نشانه آن است كه همه كاره فقط خداست.
تضادّ ميان مرگ و حيات يا گريه و خنده، در نظر بشر است، امّا در نزد خداوند اينها همه خير است و تضادّى ميان آنها نيست.
پیام ها
1- نه مؤمنان خسته شوند و نه كافران مغرور، پايان همه كس و همه چيز به دست اوست كه به حساب همه خواهد رسيد. «إِلى رَبِّكَ الْمُنْتَهى»
2- هستى، در حركت به سوى اوست. «إِلى رَبِّكَ الْمُنْتَهى»
3- هم كيفر و پاداش به دست اوست، «سَوْفَ يُرى» و هم حالات و روحيات و غم و شادى. «أَضْحَكَ وَ أَبْكى»
4- خنده و گريه، هر دو لازم است و نبايد در حالات عاطفى و احساسى، مانع خنده و گريه شد. «أَضْحَكَ وَ أَبْكى»
5- قدرت خداوند، نسبت به كار متضادّ يكسان است. «أَضْحَكَ وَ أَبْكى، أَماتَ وَ أَحْيا»
6- قيامت، روز خنده گروهى و گريه گروهى ديگر از مردم است. ثُمَّ يُجْزاهُ الْجَزاءَ الْأَوْفى … أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى
7- مرگ و حيات، جلوه‌اى از ربوبيّت الهى است. رَبِّكَ الْمُنْتَهى … هُوَ أَماتَ وَ أَحْيا
8- شيوه تربيت قرآن به گونه‌اى است كه در مسائل متضاد، جهت توحيدى را دنبال مى‌كند. هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى … هُوَ أَماتَ وَ أَحْيا
پانویس
تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج10، ص424
منابع
تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
