عمومی
آفات عبادت
شيطان ، اين دشمن قسم خورده و ديرينه انسان ، كه همواره در كمين انسان است تا عبادت هايش را تباه و بي نتيجه سازد، از اين راه ها براي فاسد كردن و باطل نمودن عبادات ما وارد مي شود:
1- ريا
كسي كه نه براي خدا، بلكه براي جلب نظر مردم يا رسيدن به موقعيّت و شهرت ، عبادت مي كند، او گرفتار دام شيطان است و عباداتش به هدر مي رود. اين اخلال در عبادت ، توسّط شيطان حتّي گاهي پيش از عمل هم ، در نيّت پديد مي آيد و از قصد قربت باز مي دارد.
2- عُجب
شيطان انسان را در حين عبادت ، به خودپسندي و مهم دانستن عبادت ها مي كشد، و اگر كار، با نام و براي خدا هم شروع شده باشد، در نيمه راه ، شيطان آنرا تباه مي سازد و انسان را به غرور، دچار مي سازد.
3- گناه
بي شك ، گناهان ، آثار خوب عبادات را از بين مي برند. كشاورزي كه پس از ماهها تلاش وزحمت درراه به ثمر رساندن مزرعه وباغ ، در اثر يك غفلت ، گرفتار آتش سوزي و حريق خرمن مي شود، رنجهايش هدر رفته است . گناهان ، آتشي در خرمن عبادات و اعمال ما هستند كه آنها را بر باد مي دهند.
خلاصه آنكه : شيطان ، يا جلوي ورود آب زلال را به جام دل انسان مي گيرد، يا پس از پر شدن اين ظرف ، آنرا آلوده و فاسد مي سازد و يا زيراب آنرا كشيده ، آب ها را هدر مي دهد.
امام سجاد عليه السلام در دعاي مكارم الاخلاق از خداوند چنين مي طلبد: اِلهي عَبِّدْني لَكَ وَ لا تُفْسِدْ عِبادَتيِ بِالْعُجْبِ… اَعِزَّني وَلا تَبْتَلينّي بِالْكِبْرِ…(29) خدايا، مرا بنده خودت ساز، ولي عبادتم را با عُجب ، فاسد مگردان ، مرا عزيز كن ولي به تكبّر مبتلايم مساز.
صدقه هم كه نوعي عبادت مالي است ، به تعبير قرآن ، با منّت نهادن باطل و تباه مي شود.(30)
كاشتن نهال ، وقت چنداني نمي برد، ولي به ثمر رساندن و مواظبت از سلامت آن و زدودن آفت ها دشوار است . گاهي گناهان يا حالات ناپسند روحي ، همه نيكي ها را بر باد مي دهد.
در حديث مي خوانيم : اِنَّ الْحَسَدَ يَاْكُلُ الْحَسَن اتِ كَما تَاءْكُلُ النّارُ الْحَطَبَ(31)
آنگونه كه آتش ، هيزم را مي خورد، حسد هم حسنات را مي خورد.
در روايتي آمده كه : عابدي مغرور و فاسقي شرمنده ، هر دو وارد مسجد شدند، فاسق ، بخاطر حالت توبه و پشيماني ، دگرگون گشت و مؤ مني صالح شد ولي عابد، به خاطر غرورش ، فاسق از كار درآمد.(32)